Το πώς βλέπουμε τα κατοικίδιά μας μπορεί να ενθαρρύνει φιλοπεριβαλλοντικές πεποιθήσεις και συμπεριφορές.
Διαβάζουμε σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στο psychology today, από τον ψυχολόγο Allen R. McConnell: Καθώς το 2023 συνεχίζει να σπάει τα παγκόσμια ρεκόρ θερμότητας μήνα με τον μήνα (Hausfather, 2023), η καλύτερη φροντίδα του περιβάλλοντος δεν θα μπορούσε να είναι πιο σημαντική. Και παρόλο που η πλειοψηφία των Αμερικανών πιστεύει ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι πραγματική και απαιτεί άμεση δράση για την αντιμετώπισή της (Marlon et al., 2022), το χάσμα μεταξύ της διατήρησης αυτών των πεποιθήσεων και της εκτέλεσης των απαραίτητων συμπεριφορών για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας είναι μεγάλο και αυξάνεται.
Πώς μπορούμε να κάνουμε περισσότερους ανθρώπους να νοιάζονται για το περιβάλλον; Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι οι σχέσεις μας με τα κατοικίδια μπορούν να αυξήσουν τη σύνδεση των ανθρώπων με τη φύση και τη δέσμευσή τους να επιτελούν φιλοπεριβαλλοντικές συμπεριφορές.
Τα κατοικίδια ως γέφυρα για μεγαλύτερη ανησυχία για τη φύση
Ένας σημαντικός τρόπος για να παρακινήσουμε τη βιωσιμότητα είναι να δούμε τη φύση ως ένα πιο κεντρικό μέρος της αυτο-αντίληψης των ανθρώπων (Korach & McConnell, 2021). Όταν συμπεριλαμβάνουμε άλλους (π.χ. αγαπημένα πρόσωπα, φίλους, κατοικίδια) στις αντιλήψεις μας για τον εαυτό μας, ανησυχούμε περισσότερο για αυτούς και θέλουμε να τους προστατεύσουμε (π.χ. McConnell et al., 2011· Oveis et al., 2010).
Για παράδειγμα, καθώς οι άνθρωποι βλέπουν τη φύση ως πιο ενσωματωμένη στην αίσθηση του εαυτού τους (δηλαδή, η φύση είναι μεγαλύτερο μέρος της ταυτότητας κάποιου, η διάκριση μεταξύ εαυτού και φύσης γίνεται πιο θολή), είναι πιο πιθανό να επιτελούν φιλοπεριβαλλοντικές συμπεριφορές (McConnell & Jacobs, 2020). Ωστόσο, με τον μέσο Αμερικανό να ξοδεύει το 92% του χρόνου του σε περιβάλλοντα κατασκευασμένα από ανθρώπους (Klepeis et al., 2001· Sallis et al., 2012), οι ευκαιρίες να είναι έξω για να αναπτύξουν συνδέσεις με τη φύση είναι σπάνιες.
Ωστόσο, οι περισσότεροι Αμερικανοί έχουν κατοικίδια ζώα και νοιάζονται για αυτά βαθιά, θεωρώντας τα ως σημαντικά για τις αντιλήψεις τους για τον εαυτό τους (McConnell et al., 2011). Και παρόλο που οι περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν τα ζώα συντροφιάς τους ως «μέλη της οικογένειας», αναγνωρίζουν επίσης ότι τα κατοικίδια ζώα είναι επίσης ζώα (McConnell et al., 2019).
Αυτή η δυαδικότητα του να βλέπουν τα ζώα συντροφιάς ως σημαντικά στοιχεία της αίσθησης του εαυτού των ανθρώπων, ενώ τα βλέπουν επίσης ως μέρος της φύσης, επιτρέπει στα κατοικίδια να λειτουργούν ως γέφυρα μεταξύ του καθημερινού μας κόσμου και να ενθαρρύνουν τη μεγαλύτερη ανησυχία για τη φύση. Εν ολίγοις, τα κατοικίδια είναι σημαντικά για το ποιοι είμαστε και είναι τα πιο συχνά σημεία επαφής πολλών ανθρώπων με τη φύση, επομένως η αξιοποίηση αυτής της γέφυρας μπορεί να προωθήσει τη βιωσιμότητα.
Εμπειρική απόδειξη
Σε μια ερευνητική εργασία που δημοσιεύτηκε αυτό το φθινόπωρο, οι Jacobs et al. (2023) διαπίστωσε ότι οι σχέσεις των ανθρώπων με τα κατοικίδια μπορεί να τους κάνει να ανησυχούν περισσότερο για την προστασία της φύσης επίσης. Μια από τις μελέτες τους εξέτασε τον βαθμό στον οποίο οι άνθρωποι ανθρωπομορφοποιούν τα κατοικίδια ζώα (δηλαδή, τους αποδίδουν ανθρώπινες ιδιότητες και χαρακτηριστικά) και αξιολόγησε τον βαθμό στον οποίο οι άνθρωποι έχουν κίνητρα με επίκεντρο τη φύση και εκτελούν φιλοπεριβαλλοντικές συμπεριφορές. Καθώς οι άνθρωποι έβλεπαν τα κατοικίδιά τους ως πλούσιες συναισθηματικές εμπειρίες (π.χ., μπορεί να αισθάνονται πόνο, μπορούν να αισθάνονται ευχαρίστηση), έδειξαν περισσότερες προθέσεις να κάνουν φιλοπεριβαλλοντικές συμπεριφορές και ανέπτυξαν περισσότερη ανησυχία για τη φύση.
Στη συνέχεια, σε μια μελέτη παρακολούθησης, ο Jacobs και οι συνεργάτες του αξιολόγησαν την αίσθηση των ανθρώπων ότι τα κατοικίδια έχουν πλούσια (έναντι φτωχή) συναισθηματική ζωή χρησιμοποιώντας ένα πειραματικό σχέδιο. Συγκεκριμένα, έβαλαν τους συμμετέχοντες στη μελέτη τους να διαβάσουν ψεύτικα άρθρα (που υποτίθεται ότι γράφτηκαν από ειδικούς, αλλά στην πραγματικότητα είχαν δημιουργηθεί προσεκτικά από τους πειραματιστές) για να χειραγωγήσουν τις αντιλήψεις για το εάν τα κατοικίδια έχουν πλούσια ή φτωχή συναισθηματική ζωή. Οι συμμετέχοντες που διάβασαν το άρθρο που υποδηλώνει ότι τα κατοικίδια έχουν έντονες συναισθηματικές εμπειρίες είχαν περισσότερες πιθανότητες να δείξουν μεγαλύτερη ανησυχία για τη φύση και μεγαλύτερη δέσμευση να κάνουν φιλοπεριβαλλοντικές συμπεριφορές. Έτσι, η απόδοση ζώων συντροφιάς με ισχυρότερους βαθμούς συναισθηματικού ανθρωπομορφισμού οδήγησε τους ανθρώπους να επιδείξουν μεγαλύτερη δέσμευση με τη βιωσιμότητα.
Συμπέρασμα
Έτσι, η σύνδεσή μας με τα κατοικίδια μπορεί να χρησιμεύσει ως γέφυρα για την ενθάρρυνση μεγαλύτερης βιωσιμότητας. Η ικανότητά μας να αποδίδουμε ανθρώπινες συναισθηματικές ιδιότητες σε ζώα συντροφιάς αυξάνει την ανησυχία μας όχι μόνο για τα κατοικίδια ζώα μας αλλά και για τη φύση, επειδή τα κατοικίδια χρησιμεύουν ως γέφυρα μεταξύ του καθημερινού μας κόσμου και της φύσης ευρύτερα.
Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι η σύνδεσή μας με τα κατοικίδια βελτιώνει την υγεία και την ευημερία μας (McConnell et al., 2011, 2017, 2019) όταν τα αντιλαμβανόμαστε ότι έχουν ανθρώπινες ιδιότητες, και τώρα αυτή η πρόσφατα δημοσιευμένη έρευνα (Jacobs et al., 2023) δείχνει ότι οι συνδέσεις ανθρώπου-κατοικίδιου μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην υγεία και την ευημερία του πλανήτη μας επίσης.
