Είναι σαν να χάνουμε έναν αγαπημένο μας άνθρωπο, αλλά χωρίς την ανάλογη κοινωνική υποστήριξη, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Ο Doug είχε για δεκαεπτά ολόκληρα χρόνια τη σκυλίτσα του, Delia. Όταν η Delia πέθανε, ο Doug βρέθηκε στον ψυχοθεραπευτή Guy Winch, να του μιλάει με δάκρυα στα μάτια για τη σχέση του με το αγαπημένο του τετράποδο. «Το ήξερα ότι θα ήταν δύσκολο για μένα όταν θα την έχανα αλλά δεν είχα ιδέα… Ήμουν ερείπιο. Έκλαιγα για μέρες. Δεν μπορούσα να κάνω το παραμικρό. Και το χειρότερο, ένιωθα υπερβολικά αμήχανα να το συζητήσω με οποιονδήποτε, ακόμα και με τους παλιούς μου συμπαίκτες από το ποδόσφαιρο που αγαπούσαν την Delia. Πέρασα μέρες κλαίγοντας μόνος μου και κάθε φορά που κάποιος παρατηρούσε τα πρησμένα μου μάτια, ψέλλιζα “αλλεργία”».
Με αφετηρία αυτό το περιστατικό, ο Winch γράφει στο Scientific American για το πένθος της απώλειας ενός αγαπημένου κατοικίδιου ζώου, ένα πένθος που δεν διαφέρει από εκείνο του θανάτου ενός αγαπημένου ανθρώπου, αν εξαιρέσουμε το γεγονός ότι σε αυτή την περίπτωση απουσιάζει η κοινωνική υποστήριξη από φίλους και συγγενείς.
Είναι ενδεικτικό ότι πρόσφατα, σύμφωνα με ένα άρθρο της επιθεώρησης New England Journal of Medicine, μια γυναίκα που υπέφερε από πένθος για το σκύλο της παρουσίασε το λεγόμενο σύνδρομο της πληγωμένης καρδιάς, μια κατάσταση όπου η αντίδρασή μας σε ένα τραγικό γεγονός είναι τόσο έντονη, ώστε εμφανίζουμε συμπτώματα που θυμίζουν καρδιακή προσβολή.
Όταν χάνουμε ένα κατοικίδιο ζώο, σε αντίθεση με το θάνατο ενός αγαπημένου μας ανθρώπου, κανένας μας δεν θα τολμήσει να ζητήσει μερικές μέρες άδεια από τον εργοδότη του για να θρηνήσει και ελάχιστοι γνωστοί και φίλοι θα σπεύσουν να μας παρηγορήσουν.
«Μπορεί να νιώσουμε αμηχανία, ακόμα και ντροπή για τα δυσάρεστα συναισθήματα που μας καταβάλλουν, διστάζοντας να εμπιστευτούμε τη δυσφορία μας στους αγαπημένους μας. Ίσως ακόμα και να αναρωτηθούμε τι δεν πηγαίνει καλά με εμάς και γιατί ανταποκρινόμαστε σε αυτή την απώλεια τόσο “δυσανάλογα”», εξηγεί ο Winch.
Ακούγοντας φράσεις όπως «ένα ζώο ήταν» και «μπορείς απλά να πάρεις άλλο», υποτιμάμε τον αντίκτυπο που έχει αυτή η απώλεια στην ψυχική μας υγεία και δεν μπαίνουμε συνειδητά σε μια διαδικασία ανάρρωσης. Μια διαδικασία που δυσχεραίνεται ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι αυτή η απώλεια αλλάζει και τις καθημερινές μας συνήθειες, αφήνοντας συχνά ένα δυσαναπλήρωτο κενό.
Άλλωστε κάθε ρουτίνα που έχουμε συνδέσει με το κατοικίδιό μας, όπως η καθημερινή βόλτα με το σκύλο, συνοδεύεται από πολλά οφέλη, όπως είναι η σωματική δραστηριότητα και η κοινωνικοποίησή μας με τους άλλους ιδιοκτήτες σκύλων στο πάρκο. Όταν λοιπόν χάνουμε το σκύλο μας, μαζί με αυτόν χάνεται και ένα ζωτικό μέρος της καθημερινότητάς μας, που μέχρι σήμερα ευεργετούσε και τη σωματική και την ψυχική υγεία μας.
Ακόμα και η συνύπαρξη με μια γάτα, που κατά κανόνα είναι πιο ανεξάρτητη από το σκύλο, μας βάζει σε μια ρουτίνα ωφέλιμη από πολλές απόψεις. Ίσως για παράδειγμα να μας δίνει το κίνητρο να σηκωθούμε από το κρεβάτι νωρίς το πρωί για να της βάλουμε φαγητό, ή να τη χαϊδεύουμε κάθε βράδυ, ενώ είναι κουλουριασμένη στα πόδια μας στον καναπέ, χαλαρώνοντας έτσι από την ένταση της δουλειάς.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, μαζί με το αγαπημένο μας κατοικίδιο μπορεί να χάνουμε, κατά κάποιον τρόπο, και το νόημα στη ζωή μας στη διάρκεια των ημερών και των εβδομάδων που ακολουθούν μετά το θάνατό του.
Ποιες συμβουλές δίνει, λοιπόν, ο Winch σε όσους χάνουν το τετράποδό τους;
«Για να αναρρώσουμε από την απώλεια, όπως συμβαίνει σε όλες τις μορφές πένθους, πρέπει να αναγνωρίσουμε τις αλλαγές που φέρνει και να βρούμε τρόπους να τις αντιμετωπίσουμε. Πρέπει να αναζητήσουμε κοινωνική υποστήριξη σε ανθρώπους που ξέρουμε ότι θα μας καταλάβουν και ότι θα μπουν στη θέση μας χωρίς να μας κρίνουν. Ιδανικά, να απευθυνθούμε σε ανθρώπους που επίσης έχουν χάσει κατοικίδια στο παρελθόν και που είναι πιθανότερο να καταλάβουν τη δυσφορία μας και να μας προσφέρουν την καλύτερη υποστήριξη».
Επιπλέον, όπως προσθέτει ο ειδικός, «πρέπει να γεμίσουμε τα κενά που άφησε αυτή η απώλεια στη ζωή μας, που μπορεί να είναι περισσότερα από ό,τι έχουμε φανταστεί. Να αναδιοργανώσουμε τη ρουτίνα και τις καθημερινές μας δραστηριότητες έτσι ώστε να μη στερηθούμε τα δευτερογενή οφέλη που αποκομίζαμε από τη συμβίωση με το κατοικίδιό μας. Για παράδειγμα, αν η άσκησή μας προερχόταν από τις βόλτες με το σκύλο μας, μπορούμε να αναζητήσουμε εναλλακτικούς τρόπους να περπατάμε καθημερινά. Αν ανανεώναμε το λογαριασμό μας στο Instagram ποστάροντας φωτογραφίες της γάτας μας, ας αναζητήσουμε άλλους τρόπους να διατηρήσουμε την επαφή μας με τα social media».
«Ο Doug υπέφερε περισσότερο από όσο θα έπρεπε εξαιτίας της ντροπής και της απομόνωσης που βίωνε. Ήρθε η στιγμή να δώσουμε στους πενθούντες ιδιοκτήτες κατοικίδιων την αναγνώριση, τη στήριξη και την εκτίμηση που έχουν ανάγκη. Σύμφωνοι, είναι στο χέρι μας να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε τα συναισθηματικά τραύματα που μας αφήνει η απώλεια ενός κατοικίδιου, αλλά όσο περισσότερο μας στηρίζουν οι γύρω μας, τόσο πιο σύντομη και ολοκληρωμένη θα είναι η ψυχική ανάρρωσή μας», καταλήγει ο ειδικός.
