Ο κτηνίατρος συμπεριφοριστής δρ Χρήστος Καραγιάννης μας εξηγεί τα αίτια του φαινομένου και τα μέτρα πρόληψης που μπορούμε να πάρουμε ως κηδεμόνες σκύλων ή ως γονείς.
Κάθε φορά που διαβάζουμε για μια νέα επίθεση σκύλου σε παιδί, ενίοτε με τραγικά αποτελέσματα, αρχίζουν πάντα οι ίδιες συζητήσεις στο διαδίκτυο, στις οποίες κάποιοι θα μιλήσουν για «επιθετικές ράτσες» και «άγρια σκυλιά» και «ευθανασία».
Στην πραγματικότητα όμως δεν υπάρχουν εκ φύσεως επιθετικές φυλές και η ευθύνη μιας τέτοιας επίθεσης ενδεχομένως να βαραίνει όχι μόνο τον ιδιοκτήτη του σκύλου αλλά, εν μέρει, και το γονέα του παιδιού. Ο δρ Χρήστος Καραγιάννης, DVM, MSc, Dip. ECAWBM(BM), MRCVS, κτηνίατρος συμπεριφοριστής (behaviour.gr), λύνει όλες τις απορίες μας και εξηγεί πώς θα προλάβουμε τέτοια ατυχήματα.
Γιατί είναι τόσο συχνές οι επιθέσεις σκύλων σε παιδιά;
«Η σχέση σκύλων και παιδιών είναι ιδιαίτερη και στην επικοινωνία τους συχνά υπάρχει πρόβλημα», εξηγεί ο δρ Καραγιάννης και προσθέτει: «Πολλοί σκύλοι δεν έχουν συνηθίσει την παρουσία και τη συμπεριφορά παιδιών με αποτέλεσμα κάποιοι να τα φοβούνται. Τα παιδιά δεν συμπεριφέρονται σαν ενήλικες: κάνουν απότομες κινήσεις, τρέχουν γρήγορα, κουνούν τα χέρια τους, ενώ η φωνή τους είναι υψηλής συχνότητας, στοιχεία που είναι πιθανό να τρομάξουν ένα σκύλο».
Από τη μία δηλαδή ο σκύλος μπορεί να εκλαμβάνει ένα παιδί ως «απειλή» και από την άλλη ένα παιδί, ειδικά αν είναι κάτω των 8 ετών, μπορεί άθελά του με τη συμπεριφορά του να ενοχλήσει ένα σκύλο και, χωρίς να καταλάβει ότι τον ενοχλεί, να συνεχίζει την ίδια συμπεριφορά. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα παιδιά μέχρι 5 ετών δεν καταλαβαίνουν πως ένας σκύλος που τους δείχνει τα δόντια τους είναι απειλητικός: νομίζουν ότι τους χαμογελάει! Έτσι, ακόμα και ένας σκύλος που δεν είναι κατά κανόνα επιθετικός μπορεί, απέναντι στη συμπεριφορά ενός παιδιού και αφού έχει εξαντλήσει όλα τα «ειρηνικά» μέσα για να δείξει στο παιδί ότι είναι φοβισμένος και ενοχλημένος, να καταφύγει σε μια επιθετική συμπεριφορά.
Παίζει ρόλο αν ο σκύλος είναι της οικογένειας ή άγνωστος;
Όχι, απαντά ο δρ Καραγιάννης: «Τα συχνότερα ατυχήματα μεταξύ παιδιών και σκύλων γίνονται κατά κανόνα με το σκύλο του σπιτιού και με αγόρια μικρότερα από 8 χρόνων, όταν δεν υπάρχει επίβλεψη και όχι με κάποιον άγνωστο σκύλο». Επίσης, δεν παίζει ρόλο αν ο σκύλος είναι εκπαιδευμένος ή όχι. «Δεν έχει σχέση αν ξέρει το “κάτσε”, το “μείνε” και άλλες εντολές με το αν θα φτάσει σε σημείο να δαγκώσει. Στο δάγκωμα φτάνει ένας σκύλος συνήθως λόγω κάποιων αρνητικών συναισθημάτων και εμπειριών», διευκρινίζει ο ειδικός. «Ο οποιοσδήποτε σκύλος μπορεί κάποια μέρα να βγει από τα όριά του και να δαγκώσει, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι όλοι οι σκύλοι είναι επικίνδυνοι».
Παίζει ρόλο η φυλή του σκύλου;
«Η φυλή του σκύλου δεν αποτελεί αξιόπιστο παράγοντα για να προβλέψουμε τη συμπεριφορά του», τονίζει ο δρ Καραγιάννης. «Υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, για τα οποία έχει δημιουργηθεί η κάθε φυλή, που μπορεί να είναι κοινά ανάμεσα στα μέλη της, όπως σκύλοι που έχουν αναπαραχθεί για να φυλάνε πρόβατα, να χρησιμοποιούνται στο κυνήγι κ.λπ. Αυτά όμως αποτελούν πολύ συγκεκριμένες ιδιότητες και δεν σκιαγραφούν το χαρακτήρα του σκύλου, το αν π.χ. μια φυλή θα είναι πιο επιθετική από κάποια άλλη». Από γενετικής άποψης, σημαντικότερο ρόλο από τη φυλή παίζει η «γενετική γραμμή» ενός σκύλου, δηλαδή η άμεση οικογένειά του και οι κοντινοί συγγενείς του.
Γιατί όμως βλέπουμε συχνότερα επιθετικά π.χ. ντόμπερμαν παρά κόλεϊ;
«Άνθρωποι που θέλουν να έχουν επιθετικούς σκύλους παίρνουν σκύλους από φυλές που έχουν ακούσει και πιστεύουν ότι συμπεριφέρονται με επιθετικό τρόπο», εξηγεί ο δρ. Καραγιάννης.
«Με τη συμπεριφορά τους αυτοί οι άνθρωποι κάνουν τους σκύλους, όντως, επιθετικούς. Ταυτόχρονα πιθανόν και κάποιοι εκτροφείς σκύλων να διαλέγουν να αναπαραγάγουν γεννήτορες με επιθετική συμπεριφορά, για να πουλήσουν πιο εύκολα τα κουτάβια στο συγκεκριμένο κοινό. Αποτέλεσμα αυτών είναι να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, υπεύθυνος για τον οποίο είναι ο άνθρωπος». Όχι τυχαία λοιπόν σκύλοι της ίδιας φυλής σε κάποια άλλη χώρα με διαφορετικά στερεότυπα περί «επιθετικών φυλών» μπορεί να έχουν διαφορετική συμπεριφορά.
Πώς θα προλάβουμε μια επίθεση σκύλου σε παιδί;
«Πρέπει να μάθουμε στα παιδιά μας πώς να συμπεριφέρονται στους σκύλους και πώς να αναγνωρίζουν τις προθέσεις τους, γιατί χωρίς την κατάλληλη διαπαιδαγώγηση δεν είναι κάτι που μπορούν να γνωρίζουν από μόνα τους, ιδιαίτερα τα παιδιά μικρής ηλικίας.
»Ταυτόχρονα, όσοι έχουν σκύλους για φύλαξη ή σκύλους με επιθετική συμπεριφορά πρέπει να τους περιορίζουν αυστηρά όταν βρίσκονται παιδιά στον ίδιο χώρο.
»Επιπλέον κάθε σκύλος πρέπει να κοινωνικοποιείται με τα παιδιά από όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία και να μαθαίνει ότι η ύπαρξη παιδιών στο χώρο είναι κάτι θετικό και όχι μια απειλή.
»Τέλος, ακόμα και αν γνωρίζουμε κάποιο σκύλο και πιστεύουμε ότι τον εμπιστευόμαστε, επ’ ουδενί δεν πρέπει να τον αφήνουμε μόνο του με κάποιο παιδί, ιδιαίτερα με παιδιά μικρότερα των 8 χρόνων. Ιδανικά, συνιστάται η ύπαρξη ενός ενήλικα για κάθε παιδί και ενός ενήλικα για κάθε σκύλο, δηλαδή δύο ενηλίκων σε περίπτωση που συνυπάρχουν ένα παιδί με ένα σκύλο, ώστε ο ένας να επιβλέπει το σκύλο και ο άλλος το παιδί.
»Πάνω απ’ όλα βέβαια -καταλήγει ο ειδικός- η αρμονική συνύπαρξη σκύλων και ανθρώπων είναι θέμα παιδείας, τόσο των παιδιών όσο και των ενηλίκων, και σε αυτήν πρέπει να εστιάσουμε»
